Chào các mẹ,
Mình là một mẹ bỉm đã “chinh chiến” qua hai bé nhỏ, và một trong những vấn đề khiến mình stress nhất lúc đầu chính là táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Mình nhớ có lần bé đầu nhà mình phải rặn đỏ mặt mỗi lần đi tiêu, khóc lóc và quấy khóc cả đêm, làm mình lo sốt vó!
Từ đó, mình rút ra nhiều kinh nghiệm và muốn chia sẻ lại với các mẹ – đặc biệt là mẹ mới sinh con lần đầu – để có thể nhận biết dấu hiệu bé bị táo bón sớm và xử lý kịp thời, giúp con dễ chịu hơn, tăng trưởng tốt hơn.
1. Táo bón là gì? Bé bị táo bón có nguy hiểm không?
Táo bón là tình trạng bé đi tiêu không thường xuyên, phân khô cứng, bé khó rặn hoặc đau khi đi tiêu. Với trẻ sơ sinh, nếu trên 2–3 ngày không đi ngoài kèm biểu hiện căng thẳng khi đi tiêu thì mẹ nên lưu ý.
Theo Hiệp hội Tiêu hóa Nhi khoa Bắc Mỹ (NASPGHAN), táo bón kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây đầy bụng, chán ăn, và cản trở hấp thu dinh dưỡng khiến bé chậm lớn.
2. Dấu hiệu bé bị táo bón – Mẹ cần để ý ngay!
🧻 Bé đi tiêu ít hơn bình thường
- Trẻ sơ sinh bú mẹ có thể đi tiêu 1–2 lần/ngày, thậm chí nhiều hơn.
- Nếu 2–3 ngày không đi ngoài (trẻ dưới 6 tháng), mẹ nên kiểm tra dấu hiệu táo bón.
💩 Phân khô, cứng hoặc đóng thành viên như phân dê
- Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất. Bé đi ngoài phân cứng khiến hậu môn dễ rách, chảy máu nhẹ.
😖 Bé rặn mạnh, mặt đỏ, có vẻ đau khi đi tiêu
- Bé thường rên rỉ, cong lưng, rướn người hoặc thậm chí khóc thét khi cố rặn.
🍼 Bé chán bú, biếng ăn
- Táo bón khiến bé khó chịu trong bụng, đầy hơi, ăn vào không tiêu, dẫn đến bỏ bú hoặc ăn ít hơn.
😢 Bé cáu gắt, ngủ không yên
- Đầy bụng do phân tích tụ làm bé khó chịu, quấy khóc, đặc biệt vào buổi tối.
👃 Bụng bé căng cứng, ấn vào có cảm giác đầy hơi
- Có thể kèm theo xì hơi nhiều nhưng vẫn không đi ngoài được.
3. Nguyên nhân khiến bé bị táo bón
- Thiếu chất xơ và nước: Thường gặp ở bé ăn dặm chưa đúng cách hoặc uống ít nước.
- Dùng sữa công thức: Một số loại sữa không hợp với hệ tiêu hóa của bé, gây táo.
- Thay đổi chế độ ăn đột ngột: Như chuyển từ bú mẹ sang sữa ngoài, hoặc đổi sữa.
- Thiếu vận động: Bé nằm nhiều, ít được mát-xa bụng hoặc tập vận động chân.
- Rối loạn tiêu hóa, thiếu men vi sinh tự nhiên.
4. Mẹ nên làm gì khi bé bị táo bón?
✅ Bổ sung chất xơ và nước
- Với bé trên 6 tháng: tăng rau xanh (rau mồng tơi, bí đỏ, khoai lang) và trái cây (đu đủ, chuối tiêu chín, lê hấp).
- Uống đủ nước, hoặc bú mẹ nhiều hơn nếu dưới 6 tháng.
✅ Massage bụng đúng cách
- Xoa bụng theo chiều kim đồng hồ khoảng 5–10 phút mỗi ngày, giúp kích thích ruột hoạt động.
✅ Tập động tác đạp xe cho bé
- Mỗi ngày vài lần, mẹ cầm chân bé đạp như xe đạp, kích thích nhu động ruột rất hiệu quả.
✅ Xem lại sữa bé đang dùng
- Nếu nghi sữa công thức không phù hợp, mẹ có thể thử đổi loại sữa dễ tiêu hơn (có bổ sung chất xơ GOS, FOS…).
✅ Bổ sung men vi sinh đúng cách
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng các loại men vi sinh hỗ trợ tiêu hóa.
5. Khi nào cần đưa bé đi khám?
- Bé bị táo bón kéo dài hơn 5–7 ngày không đáp ứng với các biện pháp tại nhà.
- Có máu trong phân, hậu môn bị rách hoặc phồng rộp.
- Bé đau bụng quằn quại, không xì hơi, bụng chướng to bất thường.
👉 Theo AAP (Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ), mẹ không nên dùng thuốc xổ hoặc que thụt hậu môn cho bé nếu không có chỉ định của bác sĩ.
Chia sẻ kinh nghiệm thật của mẹ
Bé thứ hai nhà mình từng bị táo bón nhẹ khi bắt đầu ăn dặm. Mình tăng cữ nước, thêm rau củ mềm vào cháo (đặc biệt là bí đỏ và khoai lang), xoa bụng đều đặn mỗi ngày, kết hợp tập đạp xe cho bé. Chỉ sau 2–3 ngày là bé đi tiêu bình thường trở lại.
Tổng kết:
Táo bón là vấn đề phổ biến nhưng không thể xem nhẹ ở trẻ nhỏ. Mẹ hãy quan sát kỹ, kịp thời điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt để giúp con tiêu hóa tốt, ăn ngon – ngủ khỏe mỗi ngày!
