Là mẹ, ai cũng mong con mình khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Tuy nhiên, có một tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ mà nhiều mẹ ít để ý, đó là thiếu máu. Thiếu máu ở trẻ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não, thể chất và sức đề kháng. Vậy làm sao để nhận biết bé có bị thiếu máu không? Mẹ hãy cùng tìm hiểu ngay nhé!
1. Thiếu máu ở trẻ là gì?
Thiếu máu xảy ra khi cơ thể bé không có đủ hồng cầu khỏe mạnh hoặc hemoglobin – thành phần quan trọng giúp vận chuyển oxy đến các cơ quan. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thiếu sắt là nguyên nhân hàng đầu gây thiếu máu ở trẻ em, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng – 2 tuổi vì đây là giai đoạn bé cần nhiều sắt để phát triển.
2. Dấu hiệu bé bị thiếu máu mẹ cần chú ý
2.1. Da bé nhợt nhạt, xanh xao
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Da bé không hồng hào như bình thường, nhợt nhạt ở vùng mặt, môi, lòng bàn tay, lòng bàn chân.
- Mẹ thử ấn nhẹ vào móng tay bé, nếu mất nhiều thời gian để hồng trở lại thì có thể con đang bị thiếu máu.
🔬 Dẫn chứng: Theo Hiệp hội Huyết học Hoa Kỳ (ASH), thiếu sắt làm giảm lượng hemoglobin, khiến máu không đủ oxy để nuôi dưỡng làn da, dẫn đến tình trạng tái nhợt.
2.2. Bé hay mệt mỏi, quấy khóc vô cớ
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé dễ cáu gắt, mệt mỏi, không còn hiếu động như trước.
- Ngủ không sâu giấc, hay quấy khóc, đặc biệt vào ban đêm.
🔬 Dẫn chứng: Các nghiên cứu của WHO cho thấy thiếu sắt làm giảm cung cấp oxy lên não, ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm trạng của trẻ.
2.3. Bé chậm tăng cân, ăn uống kém
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé không tăng cân hoặc tăng rất ít so với bảng tiêu chuẩn tăng trưởng.
- Bé lười ăn, biếng bú, có thể nhai nuốt kém.
🔬 Dẫn chứng: Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, thiếu máu ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, khiến bé ăn uống không ngon miệng và hấp thu dinh dưỡng kém hơn.
2.4. Bé hay chóng mặt, đổ mồ hôi nhiều dù không nóng
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé đổ mồ hôi nhiều, ngay cả khi thời tiết mát mẻ.
- Dễ chóng mặt, đôi khi có biểu hiện ngã quỵ khi tập đứng, tập đi.
🔬 Dẫn chứng: Nghiên cứu của Học viện Nhi khoa Mỹ cho thấy hệ tuần hoàn của trẻ thiếu máu phải hoạt động vất vả hơn, dẫn đến tình trạng tim đập nhanh, đổ mồ hôi nhiều.
2.5. Bé hay bị nhiễm trùng, sức đề kháng kém
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé dễ mắc các bệnh vặt như cảm cúm, ho, sốt.
- Hay bị lở miệng, nấm lưỡi hoặc viêm da kéo dài.
🔬 Dẫn chứng: Một nghiên cứu trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ cho thấy sắt rất quan trọng cho hệ miễn dịch, nếu thiếu sắt, bé dễ mắc bệnh hơn.
3. Nguyên nhân gây thiếu máu ở trẻ
- Chế độ ăn thiếu sắt: Trẻ trên 6 tháng tuổi chỉ bú mẹ mà không bổ sung thực phẩm giàu sắt dễ bị thiếu máu.
- Sinh non, thiếu cân: Bé sinh thiếu tháng có lượng sắt dự trữ thấp hơn bình thường.
- Rối loạn hấp thu: Một số bé bị rối loạn tiêu hóa, kém hấp thu sắt từ thực phẩm.
4. Mẹ nên làm gì khi nghi ngờ bé bị thiếu máu?
✅ Đưa bé đi xét nghiệm máu: Chỉ có xét nghiệm mới xác định chính xác bé có bị thiếu máu không và mức độ ra sao.
✅ Bổ sung thực phẩm giàu sắt:
- Thịt đỏ (bò, heo, gà)
- Cá, trứng
- Rau xanh đậm như rau ngót, cải bó xôi
- Ngũ cốc, đậu lăng
✅ Kết hợp vitamin C: Vitamin C giúp cơ thể hấp thu sắt tốt hơn, mẹ có thể cho bé ăn thêm cam, quýt, dâu tây, bông cải xanh.
5. Khi nào mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ?
Nếu bé có những dấu hiệu sau, mẹ nên đưa con đi khám ngay:
❌ Bé xanh xao, mệt mỏi kéo dài.
❌ Bé bị nhiễm trùng, ốm vặt thường xuyên.
❌ Bé không chịu ăn, chậm tăng cân liên tục.
Lời khuyên từ mẹ bỉm
Thiếu máu có thể ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mẹ hãy chú ý quan sát những dấu hiệu trên và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý cho con nhé! Nếu có bất kỳ lo lắng nào, đừng ngần ngại đưa bé đi khám để đảm bảo con luôn khỏe mạnh và phát triển tốt.
