Viêm phổi là một trong những bệnh nguy hiểm nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi, chiếm khoảng 15% số ca tử vong trong nhóm tuổi này.
Vậy làm sao để mẹ nhận biết bé có dấu hiệu viêm phổi từ sớm? Khi nào cần đưa bé đi khám? Bài viết này sẽ giúp mẹ có kiến thức vững vàng để chăm sóc bé yêu một cách tốt nhất.
1. Nguyên nhân khiến bé bị viêm phổi
Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Trẻ nhỏ dễ bị viêm phổi hơn do hệ miễn dịch còn yếu và đường hô hấp chưa phát triển hoàn chỉnh. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:
✅ Biến chứng từ các bệnh hô hấp khác: Cảm lạnh, viêm phế quản, viêm mũi họng kéo dài có thể dẫn đến viêm phổi nếu không điều trị đúng cách.
✅ Hít phải không khí ô nhiễm: Khói thuốc lá, bụi bẩn, hóa chất có thể làm tổn thương phổi của bé.
✅ Lây nhiễm từ người bệnh: Nếu bé tiếp xúc với người đang bị viêm phổi hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.
2. Dấu hiệu nhận biết bé bị viêm phổi
2.1. Ho dai dẳng, có đờm
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé ho liên tục, ho có đờm đặc màu vàng hoặc xanh.
- Ho nhiều hơn vào ban đêm, đôi khi kèm theo tiếng khò khè.
🔬 Dẫn chứng: Theo Hiệp hội Hô hấp Hoa Kỳ, trẻ bị viêm phổi thường ho kéo dài trên 7 ngày và có dấu hiệu tăng nặng theo thời gian.
2.2. Sốt cao, rét run
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé sốt cao trên 38,5°C, có thể lên đến 40°C.
- Một số bé bị rét run, vã mồ hôi, da tái nhợt.
⚠ Lưu ý: Nếu bé sốt cao không hạ sau khi dùng thuốc hạ sốt, mẹ cần đưa bé đi khám ngay.
2.3. Thở nhanh, khó thở
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé thở nhanh hơn bình thường, có thể thấy lồng ngực phập phồng mạnh.
- Có dấu hiệu rút lõm lồng ngực khi bé thở (quan sát vùng dưới xương sườn).
- Nếu nặng, bé có thể thở rít, thở khò khè hoặc tím tái môi, đầu ngón tay.
🔬 Dẫn chứng: WHO khuyến cáo, nếu bé dưới 2 tháng tuổi thở nhanh hơn 60 nhịp/phút, từ 2-12 tháng tuổi thở trên 50 nhịp/phút, hoặc từ 1-5 tuổi thở trên 40 nhịp/phút, mẹ cần đưa bé đi khám ngay.
2.4. Bỏ bú, biếng ăn, mệt mỏi
📌 Dấu hiệu nhận biết:
- Bé ăn ít hơn bình thường, bỏ bú hoặc không muốn uống nước.
- Cơ thể mệt mỏi, quấy khóc, ngủ li bì hoặc cáu gắt.
⚠ Lưu ý: Nếu bé bỏ bú hoặc không chịu ăn kéo dài trên 24 giờ, có nguy cơ mất nước, mẹ cần đưa bé đến bác sĩ ngay.
3. Khi nào mẹ cần đưa bé đi khám ngay?
🚨 Mẹ cần đưa bé đến bệnh viện ngay nếu bé có các dấu hiệu sau:
- Sốt cao trên 39°C không hạ sau khi dùng thuốc.
- Bé thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rít hoặc môi tím tái.
- Bỏ bú, không uống nước trong nhiều giờ.
- Ngủ li bì, không phản ứng linh hoạt như bình thường.
4. Cách xử lý khi bé bị viêm phổi
💊 Điều trị theo chỉ định bác sĩ:
- Nếu do vi khuẩn, bé có thể cần dùng kháng sinh theo toa.
- Nếu do virus, bác sĩ sẽ kê thuốc hỗ trợ giảm triệu chứng như thuốc hạ sốt, long đờm.
🏡 Chăm sóc bé tại nhà:
- Cho bé uống đủ nước (sữa mẹ, nước lọc, nước hoa quả pha loãng).
- Giữ ấm cho bé, không để bé nằm nơi có gió lùa.
- Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý để giúp bé dễ thở hơn.
- Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc ho khi chưa có chỉ định bác sĩ.
5. Cách phòng ngừa viêm phổi cho bé
🔹 Tiêm phòng đầy đủ: Vắc-xin phế cầu, Hib giúp giảm nguy cơ viêm phổi.
🔹 Giữ ấm đường hô hấp: Đặc biệt vào mùa lạnh, tránh để bé nhiễm lạnh.
🔹 Hạn chế khói bụi và ô nhiễm: Không để bé tiếp xúc với khói thuốc lá.
🔹 Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung vitamin C, cho bé bú mẹ đầy đủ.
Lời khuyên từ mẹ bỉm
Viêm phổi ở trẻ nhỏ có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không phát hiện sớm. Mẹ hãy chú ý các dấu hiệu như ho dai dẳng, sốt cao, thở nhanh, bỏ bú để đưa bé đi khám kịp thời. Đồng thời, luôn phòng ngừa bằng cách giữ ấm, tiêm phòng đầy đủ và chăm sóc bé đúng cách. Hy vọng bài viết này giúp mẹ tự tin hơn trong việc bảo vệ sức khỏe cho bé yêu!
